Barış için Eğitim, Barış için Montessori

YETEV Mütevelli Heyet Başkanı Necmeddin Bilal Erdoğan, İstanbul İl Milli Eğitim Müdürü Levent Yazıcı, YETEV Okulları Genel Müdürü Hayati Oktay, Montessori eğitim sistemi alanında uzman ulusal ve uluslararası akademisyenlerin katılımıyla gerçekleşen zirve kapsamında Montessori eğitim felsefesi odaklı panel, video konferans ve atölye çalışmaları yapıldı.

İtalya’nın ilk kadın doktoru Dr. Maria Montessori'nin önderliğini yaptığı Montessori eğitim metodu; temelde kişiliğin oluşumuna odaklanıyor. Farklı bir ifadeyle eğitimde metot değil; çocukların kişilikleri ve yetenekleri göz önünde bulunduruluyor. Her çocuğun özel ve kendine has bir varlık olduğu misyonuna yatırım yapılıyor. Eğitim süreci her çocuğa özel programlandığı için çocuklar, kendi kişisel gelişim hızlarında eğitim alma şansına sahip oluyor. YETEV çatısı altında eğitim veren Palet Okulları ise 2011 yılından bu yana, yüzyılı aşkın süredir birçok ülkede ilgi görmüş ve başarı göstermiş olan Montessori eğitim felsefesi ile farklı bir eğitim kültürünün gelişmesine yön veriyor. Kreş, anaokulu ve ilkokul sınıflarında uygulanan Montessori eğitim sistemi ile öğrencilerin yetenek, ilgi, ihtiyaç, kişilik özellikleri, imkân ve koşullarıyla uyumlu eğitsel karar almaları, eğitime ilişkin olumlu tutum geliştirmeleri ve hayat boyu öğrenme süreçlerinde gelişimlerine destek olunması hedefleniyor. Bu kapsamda ailelere de eğitsel rehberlik hizmeti sunuluyor.

“Montessorİ metodu; İnançlarImIza, kültürümüze ve yaşadIğImIz topraklara uygun bİr yaklaşIm”

Barış temasıyla düzenlenen Uluslararası Montessori Zirvesi’nin açılış konuşmasını gerçekleştiren YETEV Mütevelli Heyeti Başkanı Necmeddin Bilal Erdoğan; siyaset teorisinin, insanın doğasının iyi olup olmadığına dair bir yaklaşımla başladığını aktardı. İnsanın doğasının iyiden daha iyiye dönüşmesi için eğitim yapıldığını ifade eden Erdoğan, Palet Okulları olarak neden Montessori metoduna odaklandıkları hakkında ise şu bilgileri verdi: “Montessori metodu; inançlarımıza, kültürümüze ve yaşadığımız topraklara uygun bir yaklaşım. İnsanın, yaradılıştan çok ciddi özelliklerle dünyaya geldiğini, Maria Montessori'nin çocuğu adeta kutsayan söylemlerini hatırladığımızda, inancımızda da yer alan insanın dünyaya tertemiz bir yaradılışla gelmesini yakaladığını görüyoruz. 'O hazırlanmış ortamda, o mükemmel fıtratı, mümkün olduğunca bozulmadan nasıl yetişkinlik evresine taşırız'ı aslında Montessori metodu gerçekleştirmeye çalışıyor. Fıtratındaki güzel, temiz unsurların canlı tutulması halinde insanın çatışmacı yönünün açığa çıkması önlenebilir. Çocukların yaşayarak öğrenmesi ve birbirinden öğrenmenin merkezde olduğu bir ortamda da çatışmaya meyletmenin sınırlandığını gözlemliyoruz.”

“ÇOCUKLARIMIZ İYİ OLDUKÇA DÜNYA DAHA DA İYİLEŞECEK”

Uluslararası Montessori Zirvesi’ne teşrif eden İstanbul İl Milli Eğitim Müdürü Levent Yazıcı ise eğitimdeki bütün gelişmelerin, dünyanın evrilmesindeki birçok olayda olduğu gibi içinde yaşanılan koşullarla çok doğrusal bir ilişki gösterdiğini vurguladı. Montessori yaklaşımının eğitim sektöründeki uygulanan en önemli yaklaşımlardan biri olduğunu belirten Yazıcı, “Montessori eğitim sistemi; çocuğun evrenini, evrenin işleyişini, kurallarını çok iyi irdeleyen ve bu yolla çocuğun içinde bulunduğu koşullara uyum sağlamasını sadece temin etmekle kalmayıp bu işleyişteki ahengi fark etmesini temin eden çok önemli bir boyut içeriyor. Biz öğrendikçe çocuklarımız çok daha iyi olacak. Çocuklarımız iyi oldukça dünya daha da iyileşecek” dedi.

VİZYON SAHİBİ BİREYLER YETİŞTİRİLİYOR

YETEV bünyesinde bulunan Program ve Yayın Geliştirme Müdürlüğü’nde faaliyetlerini yürüten Palet Montessori Akademisi’nin (MATEPP), 2017 yılından bu yana yüzlerce Montessori eğitmeni yetiştirdiğini ifade eden YETEV Okulları Genel Müdürü Hayati Oktay, “Palet Okulları; Türkiye’de Montessori eğitiminin öncüsü olarak bilinmektedir. Toplumumuzun her bir bireyinin; yaş, cinsiyet, etnik köken, din, dil, ırk veya engellilik durumu dikkate alınmaksızın saygı ile yaklaşılmayı hak ettiğini düşünüyoruz. Okullarımızdaki eğitim modelleriyle; çağın gereklerini değerleriyle yorumlayarak içinde yaşadığı dünyaya ve kişisel gelişimine en üst düzeyde katkı sağlamak adına kendini yönetebilecek, içinde bulunduğu topluma örnek olup yön verebilecek ‘vizyon sahibi’ insanlar ve geleceğin liderleri olarak yetişmelerine eşlik ediyoruz. Deneyimli idarecilerimiz, tecrübeli Montessori eğitmeni koordinatörlüğünde çalışan ve Palet Montessori Akademisi öncülüğünde Türkiye’ye getirilen uluslararası bir eğitim programına dahil olan eğitim kadromuz, uzman psikologlarımız ve rehberlik servisimizle çocukların eğitiminden öğretimine, sağlığından beslenmesine kadar her detayın Montessori standartlarına ve çocukların doğasına uygunluğunu gözetmekteyiz” yorumunda bulundu.

11 YILLIK TECRÜBE

Montessori sisteminin, özellikle okul öncesi dönemde çok popüler olduğunu dile getiren Oktay; “Tabii her okulda sistemin gerçek anlamda uygulanmadığına maalesef pek çok kez şahit oluyoruz. Palet Okulları’nın, bu algının doğru rotaya oturmasının öncülerinden olduğunu düşünüyoruz. Montessori sistemini her anlamda doğru uygulayan okullar olarak eğitim felsefesinin doğru anlaşılması ve uygulanması konusundaki misyonumuzun farkındayız. Bu sorumluluk bilinciyle sistemin ülkemizde yaygınlaşması için kurduğumuz Palet Montessori Akademisi ile yüzlerce Montessori öğretmeni yetiştirmiş olmanın gururunu yaşıyoruz. Türkiye’de, Montessori sınıfları kurma, Ar-Ge çalışmalarıyla destek olma ve Montessori eğitmeni yetiştirme alanlarında öncü olan birimimiz, bir ilke daha imza attı. Türkiye’nin Montessori eğitimi alanında söz sahibi olan okullarımızda 11 yıldır edindiğimiz tecrübeleri, ‘Barış’ temalı zirvemizde paylaştık” dedi.

“ZİRVEMİZİ GELENEKSELLEŞTİRECEĞİZ”

Bu yıl birincisi düzenlenen Uluslararası Montessori Zirvesi’nin çevrimiçi yayınlandığına da dikkat çeken Hayati Oktay, şöyle devam etti: “Uluslararası Montessori Zirvesi ile yurt içi ve yurt dışında binlerce eğitim gönüllüsü ile buluşmayı hedefledik. Atölyelerimizden birini de çevrimiçi katılacak konuklarımız için düzenledik. Zirvemizi gelenekselleştirmeyi planlıyoruz. İlerleyen senelerde sadece 1 gün ile de sınırlı kalmamayı, daha çok eğitim gönüllüsü ile buluşup, tecrübelerimizi ve heyecanımızı paylaşmayı istiyoruz.”

“ÇATIŞMA ÇÖZÜMÜ VE PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ GELİŞTİRİLİYOR”

Oktay; ‘Barış’ temasının yaklaşımını ise şu şekilde özetledi: “Bu dünyada yaşayan diğer tüm canlılarla çok yakından bağlantılı olduğumuza ve birbirine bağımlı bir yaşam sürdüğümüze inanıyoruz. Bu yüzden, toplumun rehberi olan eğitimciler olarak çocuklarımızı içinde yaşadığımız doğa ve birlikte yaşadığımız diğer canlılar hakkında bilgi ve ilgi sahibi yapmanın yanı sıra bunları hep birlikte korumaya çalışmak, en önemli görevimiz. Aynı zamanda çocuklarımızın çatışma çözümü ve problem çözme becerilerinde yapıcı yöntemler öğrenebileceklerini ve bu sayede daha barışçıl ve yaşam dolu bir ortam oluşturabileceklerini de düşünüyoruz. Bu inancımızı daha fazla eğitim gönüllüsü ile paylaşarak, en temelden uygulanabilmesinin toplumsal barışa giden önemli ve sağlam bir yol olduğunu hep birlikte daha gür sesle ifade etmeyi istedik. Çocukları dünya barışı için tek umut olarak gören Montessori’ye göre; kendi duygu ve düşüncelerinin farkında olan ve bunları ifade edebileceği yolları bilen çocuklar ancak barış içinde yaşayacakları bir dünyayı mümkün kılabilirler. Çocuğa evrensel görevlerinin küçük yaşta öğretilmesi gerektiğine ve manevi bir sorumluluk olduğuna inanıyoruz. İç barış sağlanınca da toplum barışına ilk adım atılmış olur. Dünya üzerinde ismi duyulmuş pek çok kişinin, bu eğitim sistemi içerisinde kendi fıtratının gelişmesine katkı sağlayarak başarı sağladığını görüyoruz. Birkaç örnek vermek gerekirse; Amazon ve Wikipedia’nın kurucuları, Washington Post’un eski sahibi gibi isimler, bu çocuk merkezli eğitim ile dönemi etkileyen insanlar arasında yerlerini almışlardır.” 

“BARIŞÇIL BİLİNÇ İNŞA EDİLMELİ”

Vermont'un merkezindeki ilk Montessori okulunun kurucusu, Massachusetts'teki ilk Montessori Charter School'un kurucu ortağı, Kuzey Karolina, Ohio, Türkiye ve Fas'ta bulunan çeşitli Montessori okullarına danışmanlık veren Christopher Ackerman; Uluslararası Montessori Zirvesi’nde yaptığı ‘Montessori’nin Barış Eğitimini Keşfetmek’ başlıklı konuşmasında önemli ipuçları verdi: “Montessori ilkeleri her yerde çocuklar için geçerlidir. Genellikle zorlu olan şey; bu ilkelerin bütünlüğünden ödün vermeden her benzersiz kültüre kusursuz bir uyum sağlamaktır. Gençliğimde ülkemin Vietnam'da savaşta olduğu dönemde, Montessori'nin, ‘barış için eğitimi’ni keşfettim. İnsan toplumunu gerçekten daha yüksek barışçıl bir bilince dönüştürmenin tek yolu ise devrime karşı evrimden, sınıfta barışçıl problem çözmeyi bir yöntem aracılığıyla uygulamaktan geçiyor. Başta ergenlik dönemi olmak üzere her yaştan çocukla gerçek ve doğru bir ilişki kurulmalı.”

ZİRVENİN ONUR KONUĞU; GÜLSEVİN KAYIHAN OLDU

Uluslararası Montessori Zirvesi’nin onur konuğu ise Montessori yöntemini Amerika’da 40 yıldır başarıyla uygulayan Montessori Eğitim Yöntemi Uzmanı Gülsevin Kayıhan oldu. Zirveye video konferans aracılığıyla katılan Kayıhan, “Palet Okulları ile ilk tanışmam Aralık 2012’de oldu. Öğretmen arkadaşlarla Montessori felsefesine yönelik çok kapsamlı bir çalışma gerçekleştirdik. Daha sonra Türkiye’ye 2019 yılında da geldim. Palet Okulları’ndaki ilkokul öğrencilerinin fen ve matematik derslerine yönelik farkındalığını artıracak yeni materyaller geliştirdik. Buradaki ekibin heyecanı, beni çok mutlu etmişti. YETEV Mütevelli Heyet Başkanı Necmeddin Bilal Erdoğan ve ekibi; Palet Okulları’nda farklı bir sistem kurdu. 2012’den 2019’a kadar geçen yedi yılda 3-6 yaş arası çocuklara yönelik eğitimi, ilkokul ve ortaokula taşıyan bir yapı inşa edildi. Bu denli düzenli ve sistemli gelişen bir yapıya dünyanın hiçbir yerinde rastlamadım. Çocuklarımızdan bütün dünyaya, kainata saygı göstermesini istiyoruz. Montessori eğitiminin temelindeki saygı, kendi gelenek ve göreneklerimizde bir bütünlük gösteriyor” dedi.

“ORTAKLIK; NEZAKET, ONUR VE SAYGI GEREKTİRİR”

Yazar, eğitimci, Montessori Vakfı Başkanı ve Uluslararası Montessori Konseyi Başkanı Tim Seldin, Montessori eğitim sisteminde 40 yılı aşkın deneyimiyle öne çıkan isimler arasında yer alıyor. Seldin; Uluslararası Montessori Zirvesi’nde ‘Eğitim Yoluyla Dünyada Barışı Sağlamak’ başlıklı konuşmasında, Montessori eğitiminin insanın gerçek doğasıyla uyum sağlamasına nasıl yardımcı olduğu sorusuna cevap aradı. Montessori felsefesinin; ortaklık, nezaket, barış kavramlarıyla ilişkisinden bahseden Seldin, Riane Eisler’in çalışmalarına da atıfta bulundu: “Riane Eisler; eserlerini, insanlığın gerçek doğası hakkındaki sorunun cevabına adayan bir araştırmacı. Kendisi yaptığı çalışmalarda arkeolojik araştırmalara geri döner ve dünyadaki insanların varlığı süresince, bulguların son 10 000 yıldan önce şiddete dair çok az kanıt gösterdiğini öğrenir. Tam özgürlük veya tam kontrol diye bir kavram olmadığını, ihtiyacımız olan şeyin bir ortaklık olduğunu savunur. Ortaklık öğrenmeye yardımcı olur. Ortaklık; nezaket, onur ve saygı gerektirir.”

BARIŞ EĞİTİMİNİN ÖNEMİ VURGULANDI

‘Barış için Eğitim’ konulu panelde ise Doç. Dr. Özgül Polat, Doç. Dr. Kevser Koç ve Öğretim Görevlisi Dr. Figen Güleç, MATEPP İdari Koordinatörü Liliya Yakimova Özyavaş’ın sorularını yanıtladı. Panelde eğitim ve barış arasındaki bağlantı konuşuldu. Bu bağlantının Türkiye özelinde değerlendirmesi yapıldı. Günümüzde eğitim hakkındaki tasavvurun nasıl değiştiği ve eğitimcilerin barış eğitimi noktasında rolleri analiz edildi.